Τα κόμικς ως εργαλείο καλλιέργειας ενσυναίσθησης
Share
Γράφει η ψυχολόγος Φωτεινή Νούλα
Η διαπολιτισμικότητα στην κοινωνία και στην εκπαίδευση ακούγεται εδώ κι αρκετά χρόνια και το προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που ακόμα συζητιέται. Η αφήγηση των ιστοριών των προσφύγων είναι κάτι που χρησιμοποιήθηκε αρκετά για να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των ανθρώπων και πραγματοποιήθηκαν πολλές καλλιτεχνικές εκθέσεις μέσα στα χρόνια.
Πώς, όμως, μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να κατανοήσουν την ιστορία των ανθρώπων, οι οποίοι είναι διαφορετικοί από εκείνα; Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ενσυναίσθηση των παιδιών, τα οποία έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά που αναγκάστηκαν να φύγουν από τη χώρα τους;
Το σχολείο, αλλά και η οικογένεια είναι το θερμοκήπιο ενώ ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι τα κόμικς.
Τι είναι η ενσυναίσθηση;
Πριν αναλυθεί η χρήση των κόμικς είναι σημαντικό να οριστεί η έννοια της ενσυναίσθησης που συζητιέται τα τελευταία χρόνια από πολλούς επιστημονικούς κλάδους αλλά απασχολεί και τους γονείς. Ενσυναίσθηση δε σημαίνει συμπάθεια. Είναι η συναισθηματική ταύτιση με έναν άλλο άνθρωπο, η αναγνώριση και η κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασης κάποιου άλλου ανθρώπου. Όποιος χρησιμοποιεί την ενσυναίσθηση μπορεί να αναγνωρίσει, να αντιληφθεί και να αισθανθεί αυτό που αισθάνεται ένας άλλος άνθρωπος. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου, να κατανοήσει τη συμπεριφορά του και να αναγνωρίσει τα κίνητρά της. Να δει δηλαδή τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου. H ενσυναίσθηση μπορεί να είναι έμφυτη ή επίκτητη. Η έμφυτη ενσυναίσθηση αναπτύσσεται μόλις το άτομο ωριμάσει, ενώ η επίκτητη μπορεί να αποκτηθεί έπειτα από εξάσκηση και μάθηση.
Τα κόμικς ως μέσα εξάσκησης ενσυναίσθησης
Τα κόμικς ήταν πάντα ένα μέσο ψυχαγωγίας για τα παιδιά, αλλά και για τους ενήλικες και θεωρούνται ότι μεταλαμπαδεύουν γνώσεις μέσω της εικόνας και της αφήγησης ιστοριών. Πέρα από γνώσεις, όμως, τα κόμικς μπορούν να βοηθήσουν και στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης για τους εξής λόγους:
- Οι αναγνώστες ταυτίζονται με τους πρωταγωνιστές
- Τα κόμικς απαιτούν την εμπλοκή του αναγνώστη περισσότερο από κάθε άλλο μέσο
- Απαιτούν τη χρήση διάφορων στελεχών του εγκεφάλου
Ένα παράδειγμα κόμικ που αφορά το ζήτημα των προσφύγων είναι οι «Πρόσφυγες» των Όουεν Κόλφερ, Άντριου Ντόνκιν και Τζοβάννι Ριγκάνο. Είναι ένα συγκλονιστικό graphic novel, το οποίο αναφέρεται στην ιστορία του Ίμπο από την Αφρική που ακολουθεί τον μεγάλο του αδερφό Κουάμι σε ένα ριψοκίνδυνο ταξίδι, προκειμένου να βρουν την αδελφή τους που έχει μεταναστεύσει στην Ευρώπη, με στόχο την αναζήτηση μίας καλύτερης ζωής. Μέσω των εικόνων που έχουν σχεδιαστεί και των διαλόγων, τα παιδιά μπορούν να φανταστούν την ροή της ιστορίας, χρησιμοποιώντας τις εικόνες ως πυλώνες και να βρουν κοινά στοιχεία και διαφορές με τον νεαρό πρωταγωνιστή.
Ιδέες για δραστηριότητες
Τα κόμικς έχουν μεγάλη δύναμη, αλλά μπορούν να συνδυαστούν με δραστηριότητες που βοηθούν περαιτέρω τα παιδιά και τους ενήλικες να συναισθανθούν την εμπειρία των άλλων. Για παράδειγμα, μετά από την ανάγνωση του κόμικ μπορεί να ζητηθεί από τα παιδιά να δημιουργήσουν μαζί με τους γονείς μία ιστορία για το μέλλον του πρωταγωνιστή ή να γράψουν ένα γράμμα προς τον πρωταγωνιστή. Αν τα παιδιά είναι μικρής ηλικίας, μπορεί να τους ζητηθεί να ζωγραφίσουν πώς φαντάζονται τη ζωή του πρωταγωνιστή σήμερα. Τέτοιες δραστηριότητες μπορούν να γίνουν μαζί με τους γονείς για να ενισχύσουν τη σχέση τους με τα παιδιά, αλλά και στο πλαίσιο του σχολείου.
Διαβάζουμε επίσης: