Μεγαλώνοντας παιδιά με συναισθηματική νοημοσύνη

Μου αρέσουν οι νέοι γονείς. Είναι διαφορετικοί. Μου αρέσει πολύ να συναντώ στο γραφείο μου ανήσυχες μαμάδες, οι οποίες ψάχνουν συνεχώς το κάτι παραπάνω για να φροντίσουν τα παιδιά τους. Μου αρέσουν και οι μπαμπάδες, αυτοί που είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν το προσωπείο του σκληρού, απόμακρου και να τσαλακώσουν την εικόνα τους προκειμένου να δουν την κόρη τους ευτυχισμένη όσο παίζουν παρέα με τις κούκλες της, που επιτρέπουν ή ακόμη και ενθαρρύνουν τα αγόρια τους να κλάψουν όταν νιώθουν λύπη ή φόβο χωρίς να πουν πως «οι άντρες δεν κλαίνε». Μ’ αρέσουν όμως περισσότερο τα παιδιά τους, που τα βλέπεις να μεγαλώνουν τελικά πιο υγιή και ώριμα γιατί τους έχει δοθεί ο χώρος να εκφραστούν και να αναπνεύσουν.
Κείμενο: Ιατρού Γιώργος, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Msc, Phdc Ιατρικής


Τι χρειάζεται ωστόσο για να μεγαλώσουν ώριμα, αυτόνομα, ψυχικά υγιή παιδιά;
Υπάρχουν μαγικές συνταγές ή ραβδάκια για να μεταδώσουν στο παιδί όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια; Μήπως άραγε υπάρχουν «οδηγοί χρήσεως» ή Ιερά Βιβλία για τους γονείς;
Κανείς όταν έγινε γονιός δεν έφυγε από το μαιευτήριο μαζί με το αγγελούδι του στην αγκαλιά και έναν οδηγό χρήσης μαζί του.
Κανένας δεν ήταν σίγουρος για το τι ακριβώς πρέπει να κάνει όταν το μωρό του έκλαιγε, όταν αργότερα αντιδρούσε ή ακόμη πιο μετά όταν δεν συνεργαζόταν ακόμη και στα πιο απλά πράγματα.
«Μα γιατί ποτέ δεν με ακούει;» «Γιατί ο γιος της Χριστίνας κάθεται φρόνιμος και εσύ συνέχεια τρέχεις και πηδάς;» «Δε μπορείς να είσαι σαν τα άλλα παιδιά;» «Δεν με νοιάζει τι κάνουν οι άλλοι! Εμένα με ενδιαφέρει το παιδί μου!»
Πόσες φορές ως παιδιά δεν ακούσαμε εμείς οι ίδιοι κάτι σαν και αυτά; Πόσες φορές δεν είπαμε στα παιδιά μας κάτι σαν και αυτά;
Και; Τι μπορώ να κάνω λοιπόν; Όντως δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Και αν υπήρχαν δεν θα μπορούσαν να ταιριάξουν σε όλους.
Υπάρχουν όμως τρόποι να αντιμετωπίσεις όλες αυτές τις μικρές ή μεγαλύτερες κρίσεις που θα συναντήσεις σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού σου.
Είτε πρόκειται για ένα βρέφος μερικών μόνο μηνών, είτε για  ένα παιδί σχολικής ηλικίας είτε για έναν έφηβο επαναστάτη.
Αυτοί λοιπόν αφορούν στην αλλαγή του τρόπου επικοινωνίας. Έχουμε συνηθίσει σε διαταγές, εντολές, κατηγορίες, ταμπέλες και τιμωρίες, ως μέσα επιβολής μας στα παιδιά και όχι μόνο.

Κάθε γονιός συνήθως, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, επιλέγει να εμφανίσει και εφαρμόσει έναν συγκεκριμένο τύπο συμπεριφοράς γονέα: κάποιος θα συμπεριφερθεί ως αυταρχικός χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο την τιμωρία, τις διαταγές, τις κατηγορίες και τις αυθαιρεσίες επάνω στη σχέση του με το παιδί του. Έτσι εκείνος θα είναι ικανοποιημένος, μιας και θα έχει το πάνω χέρι και θα «γίνει το δικό του», το παιδί όμως θα βιώσει φόβο, θλίψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και θα αντιδράσει υπό το καθεστώς της απειλής, μαθαίνοντας έτσι να εγκαταλείπει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του.
Άλλος γονιός θα αντιδράσει με υποχωρητικότητα. Θα κάνει πίσω προκειμένου να μη δυσαρεστήσει το παιδί του, ή γιατί δεν έχει αντοχή να διαπραγματευθεί. Τότε το παιδί, θα επιβληθεί στον γονιό, κερδίζοντας αυτό που θέλει, χωρίς ωστόσο να μπορεί να λειτουργήσει μέσα στα απαραίτητα, υγιή για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη όρια και κανόνες. Θα μάθει με αυτόν τον τρόπο πως πρέπει και μπορεί πάντα να επιβιώνει, και θα βιώσει ματαίωση στην ενήλικη ζωή του.
Υπάρχουν και οι γονείς που χρησιμοποιούν τον συμβιβασμό αλλά και αυτή η μέθοδος δεν αφήνει ποτέ κανέναν ευχαριστημένο μιας και για να πάρεις αυτό που θες πρέπει να εγκαταλείψεις κάτι άλλο.

Τα καλά νέα είναι πως φαίνεται να υπάρχει και ένας ακόμη «τύπος γονιού» εκείνος που θα χρησιμοποιήσει επικοινωνιακές δεξιότητες όπως η ενεργητική ακρόαση, θα επιδείξει κοινωνικοσυναισθηματικές ικανότητες και στάσεις όπως η ενσυναίσθηση και θα είναι έτοιμος και πρόθυμος να έρθει σε επαφή με τα δικά του συναισθήματα ώστε να μπορέσει να βοηθήσει το παιδί του να βρει τις λύσεις που εκείνο χρειάζεται. Είναι εκείνος που έχει αποκτήσει συναισθηματική επίγνωση και δεν επιτρέπει στον θυμό ή στον φόβο να κυριαρχήσουν επάνω του.
Φανταστείτε αυτό: έχετε έναν έφηβο γιο ή μια έφηβη κόρη, γύρω στα 15-16. Είναι νύχτα, εκείνος είναι έξω με φίλους και έχετε συμφωνήσει πως θα επιστρέψει μέχρι –ας πούμε- τη 1 η ώρα τη νύχτα. Πάει 1 δεν φαίνεται πουθενά.  Μία και τέταρτο τίποτα. Μιάμιση, αρχίζετε τα τηλέφωνα. Χωρίς όμως απάντηση. Τι συμβαίνει; Αρχίζει να σας λούζει κρύος ιδρώτας. Δυο παρά, καμιά ακρόαση από εκείνον. Αγχώνεστε, το μυαλό σας πάει στο κακό, αρχίζετε να φοβάστε, ξυπνάτε τον/την άντρα/ γυναίκα σας, θυμώνετε. Στις δυο ακούτε τελικά, κλειδιά στην πόρτα. Τι συμβαίνει μέσα σας; Ποιο είναι το βασικό, το πρωταρχικό συναίσθημα που νιώθετε; Ακριβώς! Ανακούφιση! Το παιδί μου είναι καλά, ευτυχώς Θεέ μου γύρισε! Ανοίγει η πόρτα και αρχίζετε τις φωνές, τις ερωτήσεις, τις απειλές, τις τιμωρίες. Γιατί είναι λάθος; Πέρα από το λογικό επίπεδο, είναι λάθος γιατί αυτό που νιώθετε στην πραγματικότητα, στη βάση όλων, έρχεται σε αντίθεση με αυτό που κάνετε. Αντί να τον αγκαλιάσετε και να ευχαριστήσετε ό,τι πιστεύετε που επέστρεψε σώος σπίτι, αρχίζετε τη γκρίνια και τις φωνές.

Αυτά και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μέσα από τα εργαστήρια που πραγματοποιούμε. Εκεί, σε έναν ζεστό και ασφαλή χώρο, μαθαίνουμε νέα μοτίβα συμπεριφοράς και επικοινωνίας ανάμεσα σε γονείς και σε παιδιά, δίνοντας την ευκαιρία στους γονείς να εκφράσουν τους φόβους, την αγωνία τους, ακόμη και τον θυμό αλλά και την ελπίδα τους. Στα εργαστήρια αποτελεσματικού γονέα Gordon, τα οποία τρέχουν πολλές φορές μέσα στον χρόνο, οι συμμετέχοντες γονείς, βρίσκουν έναν χώρο να μοιραστούν συναισθήματα και αγωνίες, και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες για να ενδυναμώσουν τον γονεϊκό τους ρόλο. Εκπαιδεύονται σε δεξιότητες επικοινωνίας, μέσα από βιωματικές ασκήσεις και παιχνίδια ρόλων με σκοπό την ανάπτυξη της ενεργητικής ακρόασης, της ενσυναίσθησης και της συναισθηματικής τους επίγνωσης, ώστε να μεγαλώσουν παιδιά ανεξάρτητα, συναισθηματικά ώριμα, κοινωνικά και ψυχικά υγιή.
Ο κάθε γονιός γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα το παιδί του. Από ένστικτο και μόνο. Κάποιες φορές ωστόσο είναι απαραίτητη η προσωπική δουλειά και η αντιμετώπιση μιας πραγματικότητας που ίσως στενεύει τα ρούχα μας, δε νομίζετε;
Info 
Γιώργος Ιατρού, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Msc, Phdc Ιατρικής
Facebook Γιώργος Π. Ιατρού Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας-ψυχοπαιδαγωγός
Instagram geoiatkast
Website Metagnosi 
*Advertorial