“Ο ρόλος του πατέρα κατά το Παιδικό Ιχνογράφημα!” Μία διαφορετική προσέγγιση στην επικοινωνία με το παιδί…

Γράφει η Art Teacher & Therapist, Καλησώρα Έλλη, ιδιοκτήτρια του ART HOUSE by ellikalisora

Με αφορμή την ετήσια επέτειο της “Γιορτής του πατέρα“, έχουμε την ευκαιρία να μελετήσουμε έναν σπουδαίο μα τις περισσότερες φορές υποσκελισμένο ρόλο της μέσης, ελληνικής οικογένειας.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, οι εξαιρετικά υψηλές, βιοποριστικές ανάγκες, η επιτακτική παρουσία της “SUPER-ΜΗΤΕΡΑΣ”, που το σημερινό life style σχεδόν επιβάλλει καθώς και οι πολλές ώρες εργασίας σε μία κοινωνία με εξαιρετικά υψηλά το αίσθημα επαγγελματικής ανασφάλειας, θα περιμέναμε να δημιουργούν ένα πατρικό πρότυπο-φάντασμα, το οποίο τις περισσότερες ώρες θα βρίσκεται εκτός σπιτιού κι όταν η φυσική παρουσία θα είναι εκεί, δε θα παρουσιάζει το αναμενόμενο ουσιαστικό ενδιαφέρον λόγω σωματικής και ψυχικής κόπωσης.

Αντίθετα, τα δεδομένα είναι εξαιρετικά ευχάριστα και βλέπουμε τον σύγχρονο πατέρα πιο ενεργό και δραστήριο από ποτέ.

Παρά τις επαγγελματικές, κοινωνικές και κάθε είδους υποχρεώσεις που καλείται, να φέρει εις πέρας, ο σύγχρονος πατέρας αφιερώνει χρόνο κι ενέργεια στα παιδιά του κι ακριβώς λόγω των υψηλών χρονικών απαιτήσεων που υπάρχουν, ψάχνει να βρει τρόπους ποιοτικής κι όχι ποσοτικής αλληλεπίδρασης με τα παιδιά.

Όλα τα παραπάνω αν κι ευχάριστα κι απολύτως θετικά, δημιουργούν την αίσθηση μέσα στο σπίτι της “διαρκούς προσπάθειας”. Μίας συνθήκης που τα παιδιά τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνονται απόλυτα, αν και δε μπορούν να εκφράσουν λεκτικά.

 

Στο σημείο αυτό έρχεται το παιδικό ιχνογράφημα και ο μαγικός κόσμος της μη λεκτικής επικοινωνίας με το παιδί!

Με ποιον τρόπο;;

Μέσα από τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις, μέσα από τις ζωγραφιές του!
Ας δούμε τις βασικές αρχές του art therapy, ως προς την εμφάνιση του πατέρα στην παιδική ζωγραφιά, με στόχο η κάθε οικογένεια να καταλάβει με λίγο διαφορετικό τρόπο, τι ακριβώς υπάρχει μέσα σε ένα παιδικό μυαλουδάκι και μία παιδική ψυχή.

Σε κάθε ανάλυση παιδικού ιχνογραφήματος, εκ των προτέρων τονίζεται, πως: Κάθε ζωγραφιά μας παρέχει αποκλειστικά και μόνο ενδείξεις κι όχι αποδείξεις μίας συνθήκης!!
Στόχος είναι η χαλαρωτική δημιουργία, η καλύτερη επικοινωνία κι όχι η πρόκληση άγχους ή αγωνίας.

Ξεκινώντας, όπως βλέπουμε την παιδική ζωγραφιά, η αριστερή πλευρά του χαρτιού μας δίνει τον μητρικό-συναισθηματικό πόλο του παιδιού (θα αναλυθεί εκτενώς σε επόμενο άρθρο!) και η δεξιά πλευρά τον πατρικό – ορθολογικό πόλο του παιδιού.
Το πιο σημαντικό απ’όλα είναι να δούμε τη θέση του ίδιου του παιδιού μέσα στο χαρτί. Βρίσκεται πιο κοντά στο μητρικό ή πατρικό κέντρο; Είναι πιο απομακρυσμένο από την απεικόνιση της μητέρας ή του πατέρα; Οι γονείς βρίσκονται δίπλα ο ένας στον άλλο ή είναι στα δύο άκρα του χαρτιού μας;
Η διάταξη των γονέων, που ιδανικά περιμένουμε από το παιδί είναι η μητέρα στα αριστερά, ο πατέρας στα δεξιά και τα παιδιά στο κέντρο.
Επίσης, πολύ συχνά η μορφή του πατέρα απουσιάζει κι εμφανίζεται στη θέση του ο “ήλιος”, που απεικονίζει – συμβολίζει τον πατέρα.

Ως προς την κάθετη διάταξη (από κάτω προς τα πάνω), όσο υψηλότερα έχει τοποθετηθεί το κάθε μέλος της οικογένειας στο χαρτί τόσο υψηλότερα βρίσκεται και στα “μάτια” του παιδιού, τόσο περισσότερο το θαυμάζει. Η κάθετη διάταξη απεικονίζει την κοινωνική μορφή των ρόλων στα μάτια του παιδιού καθώς και την ισότητα-ισορροπία των μελών μέσα στην οικογένεια π.χ: συχνά βλέπουμε το μικρότερο αδερφάκι κάτω χαμηλά στο χαρτί και την υπόλοιπη οικογένεια ψηλά.
Πολύ συχνά η μορφή του πατέρα απουσιάζει εντελώς από την παιδική ζωγραφιά και στο σημείο αυτό είναι που προτείνεται περισσότερος κοινός χρόνος. Αν και η απουσία μορφής είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο…

 

Τα παιδιά πολύ συχνά “τιμωρούν” τους γονείς τους μέσω των έργων τους.
Για παράδειγμα, τα παιδιά που βιώνουν λεκτική ή ψυχολογική βία πολύ συχνά δε ζωγραφίζουν το στόμα, τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί σωματικά, πολύ συχνά δε ζωγραφίζουν άκρα ή μάτια “ακρωτηριάζοντας” κι αποβάλλοντας με τον τρόπο αυτό τη βία που δέχτηκαν.

Αντίθετα, σε γονείς ελεγκτικούς, παρεμβατικούς με πλήρη έλεγχο των καταστάσεων κι απομάκρυνση ενίσχυσης της ανεξαρτησίας των παιδιών, βλέπουμε μεγάλα άκρα και μάτια και πολύ συχνά κρατάνε αγκαλιά, ή από το χέρι το παιδί στη ζωγραφιά, κάτι που λανθασμένα μπορεί να μεταφραστεί ως τρυφερότητα.

Τέλος, ένα εξαιρετικά παρεξηγημένο σύμβολο στην παιδική ζωγραφιά είναι αυτό της καρδιάς. Οι περισσότεροι γονείς χαίρονται όταν το βλέπουν, πιστεύοντας πως απεικονίζει την αγάπη ή αισθήματα τρυφερότητας.
Αντίθετα με την καρδιά τα παιδιά εκφράζουν την ανάγκη για ύπαρξη αγάπης κι όχι το συναισθήματα αυτό καθ’αυτό.

 

 

Ένας τεράστιος κόσμος του παιδικού ιχνογραφήματος είναι αυτός των χρωμάτων.
Στόχος είναι να βλέπουμε σε μία παιδική ζωγραφιά πολλά και διαφορετικά χρώματα, κι όχι εστίαση σε μονόχρωμες δημιουργίες. (Μη σας ανησυχεί η χρήση του μαύρου, είναι μία απόχρωση όπως όλες οι άλλες!!)

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν ένα εξαιρετικά μικρό δείγμα των ερμηνειών που υπάρχουν, ως προς τη θεωρία του παιδικού ιχνογραφήματος.
Έχοντας έναν μικρό, εικαστικό “χάρτη” μπορείτε πολύ καλύτερα να μελετήσετε και να καλύψετε εν συνεχεία τις ανάγκες του παιδιού σας. Δοκιμάστε το!!
Ζητήστε από το παιδί να ζωγραφίσει την οικογένειά του κι αναλύστε το έργο του!!Προσοχή!!
Ένας και μόνο μικρός κανόνας:
Το παιδί έχει στη διάθεσή του όσο χρόνο θέλει μα ΔΕ μπορεί, να κάνει χρήση σβήστρας!
Στην ψυχούλα δεν υπάρχουν “λάθη” και δε θέλουμε τίποτα να “κρυφτεί”ή να εξαφανιστεί από το χαρτί μας απλά σβήνοντάς το…

Καλή δημιουργία σε όλους και χαρούμενη γιορτή του πατέρα με ψυχική και σωματική υγεία, χαμόγελα και πολλά πολλά χρώματα!!

 

Μπορείτε να δείτε επίσης:

Συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών